Dzierżęcin, gmina Postomino
Nazwa niemiecka: Dörsentin
Nazwy przejściowe: Derzencino, Dzierżęcino
Dzierżęcin to niewielka wieś chłopska leżąca na zachodnim krańcu gminy Postomino. Prowadzi do niej droga z Karsina. Na północny zachód od wsi przepływa potok Świdnik stanowiący granicę z Wszedzieniem.
Od północy i zachodu wieś otaczają lasy. Dzierżęcin leży na ciągu wzgórz, z których najwyższe osiąga 66 metrów n.p.m. Pierwotnie wieś miała kształt okolnicy skupionej wokół placu, ten układ czytelny jest do dziś.
Późniejsza zabudowa skoncentrowała się wzdłuż drogi przebiegającej przez wieś. Większość zagród – to zagrody typu otwartego z budynkiem mieszkalnym usytuowanym z tyłu i budynkami gospodarczymi po bokach.
Wieś ma metrykę średniowieczną. W 1301 roku książę Sambor Rugijski nadał w lenno margrabiemu Mateuszowi ze Sławna 12 wsi, wśród nich Dzierżęcin. W następnie wieś należała do urzędu darłowskiego.
W inwentarzu tegoż urzędu z 1628 roku wymienia się mieszkańców wsi. Są to: chłopi – Joachim Beutin, Dinnes Bewersdorp, Jocob Borkmann, Peter Bussian, Peter Bütow, Carsten Gutske, Joachim Maes, Thies Nesebandt; ponadto chałupnicy – Michel Boje, Michel Lickefett i wolny sołtys – Gregor Vanselow.
W 1784 roku wieś miała sołtysa, 7 chłopów, 2 małorolnych, 5 chałupników. Do wsi należał lasek bukowy zwany Dzierżęcińskimi Jasnymi Wzgórzami lub Świętymi Wzgórzami.
Aż do zniesienia pańszczyzny zagrody zobowiązane były do posługi na rzecz folwarku w Drozdowie.
Dobre gleby służyły uprawie pszenicy i ziemniaków. Uprawiano także kukurydzę, buraki cukrowe i len dla własnych potrzeb. Hodowano mleczne krowy (największe stada posiadali Reinhold Lange i Reinhold Vanselow), świnie i konie.
We wsi istniała jednoklasowa szkoła zbudowana około 1895 roku. Uczęszczało do niej około 20 dzieci. Ostatnim nauczycielem niemieckim był Ernst Lange (1939-1945). Wcześniej uczyli w niej: Hermann Hass, Göde, Schulz. Mieszkańcy wyznania ewangelickiego należeli do parafii w Barzowicach.
Przed 1939 rokiem we wsi był sklep spożywczy, kowal, szewc, kołodziej, dwóch murarzy, krawcowa. Przy wyjeździe w kierunku Barzowic znajdował się młyn. Działała ochotnicza straż pożarna, która posiadała remizę i wóz strażacki z zaprzęgiem konnym. Elektryczność dotarła do wsi w 1912 roku.
Powierzchnia wioski wraz z gruntami liczyła w 1864 roku – 453,4 ha, podobnie w roku 1939 (454,1ha). Liczba mieszkańców w 1818 roku wynosiła – 158, w 1864 – 195, w 1867 – 205, w 1905 – 178, w 1925 – 172, w 1939 – 150 osób. W 1871 roku było w wiosce 36 gospodarstw, w 1905 – 30, w 1939 – 32.
Pięć gospodarstw liczyło powyżej 20 hektarów ziemi. Największe należało do Reinholda Vaselowa (79 ha). Trzy gospodarstwa liczyły po 10-12 ha ziemi, a 12 od 5 do 10 ha. Ostatnimi sołtysami wsi przed 1945 rokiem byli Reinhold Vanselow i od 1939 roku – Paul Ziebell.
Wojska radzieckie wkroczyły do wsi 7 marca 1945 roku. Ludność została przemieszczona w kierunku Kwasowa – Ostrowca, ale po 2-3 tygodniach większość mieszkańców wróciła do wioski. W grudniu 1945 roku Niemcy zostali wysiedleni.
Około kilometra na północny wschód od Dzierżęcina znajdowała się zagroda Grünhof (Wykroty), która została spalona przez wojska radzieckie. Ostatnim właścicielem był Paul Müller.
Liczba gospodarstw rolnych obecnie wynosi 19. W wiosce działa koło gospodyń wiejskich i świetlica. Znajduje się tu także licząca ponad pół wieku kapliczka. Obecnie w wiosce mieszka około 75 osób.
Autor: Jan Sroka
Fundacja „Dziedzictwo” powstała w 1991 roku w Sławnie. Jej celem jest szeroko rozumiana ochrona zabytków archeologicznych Ziemi Sławieńskiej, a także ochrona krajobrazu kulturowego, którego częścią jest dziedzictwo archeologiczne.
Strona fundacji: archeo.edu.pl
