Przystawy, gmina Malechowo
Nazwa niemiecka: Pirbstow
Nazwy przejściowe: Pierzchalin i Przystaw
Wieś leży przy szosie łączącej Malechowo z Bukowem Morskim. Jest to rozbudowana ulicówka. Jak większość wsi powiatu sławieńskiego miejscowość ma rodowód średniowieczny. W XIII wieku została nadana cystersom z Bukowa Morskiego i była ich własnością do czasu reformacji. Następnie była własnością rodziny książęcej.
W XVII wieku przeszła pod zarząd domeny darłowskiej. L. Brüggemann podaje (1784), ze we wsi znajdowały się 24 domy. Było 21 gospodarstw, w tym gospodarstwa nauczyciela i kowala. Mieszkał tu także leśniczy i budnik.
W następnym stuleciu wieś się rozbudowała.
W 1818 roku mieszkało tu 289 osób, w 1871 – 613 (najwięcej w historii), w 1905 – 480 i w 1939 roku 421 osób. Powierzchnia wsi wraz z gruntami wynosiła w 1864 roku 643 hektary, a w 1939 – 678,7 hektara. W 1871 roku w wiosce było 113 budynków, w 1905 – 112 i w 1939 – 102 budynki.
We wsi istniał niewielki majątek. Ponadto w latach 30-tych XX wieku był tu sklep kolonialny i gospoda, poczta, dwa młyny: wiatrowy i wodny. Mieszkało kilku rzemieślników. Działała straż pożarna oraz towarzystwo strzeleckie i niewielka strzelnica.
W Przystawach działała również szkoła. Budynek znajdował się pośrodku wsi. Na parterze mieściły się sale lekcyjne, na piętrze mieszkania nauczycieli. Uczęszczało do niej około 70 dzieci. Po II wojnie światowej polska szkoła rozpoczęła działalność w 1948 roku, a pierwszym nauczycielem był Franciszek Wera. Dziś szkoła nie istnieje. Spotkał ją los małych placówek oświatowych – została zlikwidowana.
Kościół powstał we wsi w XV wieku. W XVIII wieku uległ zniszczeniu, a na jego miejscu w 1780 roku wzniesiono nowy w konstrukcji ryglowej. Został on rozebrany w latach 60-tych XX wieku. Od 2006 roku powstaje nowy obiekt sakralny.
Przy kościele istniał cmentarz założony w średniowieczu. Nowy ewangelicki cmentarz założono w połowie XIX wieku na wschodnim krańcu wioski. Obszar cmentarza to około 0,45 hektara. Cmentarz jest nieczynny. Znajdują się na nim rozrzucone fragmenty nagrobków.
Wojska radzieckie zajęły wieś 7 marca 1945 roku. W 2011 roku w Przystawach mieszkało 301 osób.
Autor: Jan Sroka
Fundacja „Dziedzictwo” powstała w 1991 roku w Sławnie. Jej celem jest szeroko rozumiana ochrona zabytków archeologicznych Ziemi Sławieńskiej, a także ochrona krajobrazu kulturowego, którego częścią jest dziedzictwo archeologiczne.
Strona fundacji: archeo.edu.pl
Pocztówki – Przystawy
