Kwasowo, gmina Sławno
Nazwa niemiecka: Quatzow
Nazwy przejściowe: Kwakowo, Kwaców
Pierwsza wzmianka: 1273
Kwasowo jest wsią sołecką położoną w południowej części gminy, odległą od Sławna o około 4 kilometry. Sąsiaduje z gruntami Pomiłowa, Bobrowiczek i Kosierzewa. Przez wieś przebiega droga prowadząca ze Sławna do Polanowa. Do roku 1945 przez wieś przechodziła linia kolejowa łącząca Sławno z Polanowem. W wiosce była też stacja kolejowa.
Kwasowo ma kształt ulicowo-placowy (pierwotnie była to wieś owalnicowa).
Wieś ma metrykę średniowieczną. Po raz pierwszy wzmiankowane zostało w 1273 roku w dokumencie biskupa kamieńskiego jako lenno Joannitów. W 1337 roku bracia Jaśko i Stephanus von Quassow sprzedają część pól Sławnu. Następnie wieś staje się własnością rodu von Massow.
W 1636 roku na południowym krańcu wsi osiedlili się mieszkańcy zniszczonej wsi Reddichow, która leżała między Kwasowem a Bobrowicami. W 1683 roku wieś nabył Rudiger Otto von Zitzewitz. Na przestrzeni następnych wieków często zmieniali się właściciele wsi. Należała m. in. do von Biebersteina, von Grape’a. von Schulenburga.
W 1819 roku pręznie rozwijający się majątek nabył Wilhelm von Michaelis. Do 1945 roku dobra pozostawały w rękach tej rodziny. Areał folwarku w 1892 roku wynosił 1118 hektarów, z czego grunty orne zajmowały 654 hektary. Hodowano głównie owce i bydło, a później także trzodę chlewną. Majątek posiadał także własne leśnictwo.
W okresie międzywojennym z majątku dostarczano do Sławna warzywa i kwiaty (m.in. białe orchidee). Do majątku należały folwark Dybowo i cegielnia Dammhof (800 metrów na południe od wsi). W 1939 roku
oprócz majątku we wsi było 11 gospodarstw chłopskich od 10 do 20 ha, 13 o powierzchni od 5 do 10 ha i 24 do 5 ha.
Liczba ludności wynosiła: w 1864 – 635 osób, w 1895 – 539 osób, w 1905 – 547 osób, w 1939 – 498. Liczba gospodarstw domowych wynosiła: w 1871 roku -130, w 1905 roku – 117, i w 1939 -125. Kwasowo było wsią dworską i chłopską. Zabudowania chłopskie rozmieszczone były po obu stronach drogi. Pałac powstał na przełomie XVIII i XIX wieku na miejscu wcześniejszego, z XVII wieku, który był obiektem parterowym. Park przy pałacu założony został na początku XIX stulecia.
Gotycki kościół zlokalizowany jest we wschodniej części wsi na niewielkim wzniesieniu. Po pożarze drewnianego kościoła w latach 1732/33 ufundowana została przez ówczesnego właściciela von Biebersteina nowa murowana świątynia. Wieża pochodzi z wcześniejszego XVI wiecznego kościoła. Przy świątyni istniał cmentarz. Teren cmentarza jest splantowany i nie ma na nim nagrobków.
Zachowany został drzewostan. Ewangelicki cmentarz wiejski położony na północnym wschodzie jest nieczynny. Ostatnimi pastorami przed 1945 rokiem byli Walter Paul (1926-1943) oraz Werner Schultz (1943-1945). Ostatnim organistą był Paul Selke. Po wojnie kościół został przejęty przez katolików i poświęcony l maja 1948 roku. Jest kościołem filialnym należącym do Parafii św. Antoniego w Sławnie.
Szkoła zlokalizowana była naprzeciw majątku. W 1938 roku przyłączono do niej zawodową szkołę rolniczą.
We wsi przed 1939 rokiem była gospoda, kuźnia, punkt pocztowy, kasa oszczędnościowa, urząd stanu cywilnego, ogrodnictwo. Wioskę zamieszkiwali liczni rzemieślnicy: krawiec, szewc, stolarz. Działały
stowarzyszenia: związek strzelecki, związek sportowy, związek kolarski i towarzystwo śpiewacze.
Wojska radzieckie zajęły Kwasowo 10 marca 1945 roku.
Po II wojnie światowej majątek był do 1950 roku po zarządem Armii Czerwonej. W roku 1951 przejęty został przez Polaków. Powstało państwowe gospodarstwo rolne (od roku 1972 Państwowy Ośrodek Hodowli Zarodowej). Po likwidacji PGR-ów na początku lat 90-tych majątek znalazł się w dzierżawie. W pałacu mieszkają dziś dawni pracownicy POHZ. Budynek jest mocno zaniedbany.
Powierzchnia wsi wraz z gruntami liczy dziś 1262 hektary. Wieś liczy niewiele ponad 500 mieszkańców.
Autor: Jan Sroka
Fundacja „Dziedzictwo” powstała w 1991 roku w Sławnie. Jej celem jest szeroko rozumiana ochrona zabytków archeologicznych Ziemi Sławieńskiej, a także ochrona krajobrazu kulturowego, którego częścią jest dziedzictwo archeologiczne.
Strona fundacji: archeo.edu.pl
Pocztówki – Kwasowo
